Maty antystatyczne ESD

MATY ANTYSTATYCZNE ESD to powierzchnie robocze i maty podłogowe chroniące pracowników przed wstrząsami spowodowanymi elektrycznością statyczną oraz zabezpieczające przed uszkodzeniem blat stołu i wrażliwe urządzenia elektryczne znajdujące się na nim.

Elektryczność statyczna jest wszędzie. W wielu obiektach ludzie są jednym z głównych generatorów elektryczności statycznej. Prosta czynność chodzenia lub nawet siedzenia na wybranych powierzchniach może generować kilka tysięcy woltów na ciele człowieka szczególnie w zimie, gdy powietrze staje się bardziej suche.
Nagromadzenie statyczne jest zwykle niezauważalne dopóki nie zostanie rozładowane – zjawisko znane pod pojęciem wyładowania elektrostatycznego (ESD – Electro-Static Discharge). Podobnie jak piorun, elektryczność statyczna nieustannie się buduje i szuka najkrótszej drogi do ziemi. Po nastąpieniu wyładowania pracownik może odczuwać skrajny wstrząs. Jeśli wyładowanie było odczuwalne, prawdopodobnie było to ponad 2000 V. Jeśli rozładowanie było słyszalne, mogło wynosić między 3000 – 5000 V. A jeśli podczas jego wystąpienia pojawiła się niebieska iskierka, wstrząs najprawdopodobniej był większy niż 10 000 V.

Mata antystatyczna co to jest ?

Wyładowania elektrostatyczne mogą być problemem także w niektórych środowiskach pracy i to one stanowią potencjalne zagrożenie dla elementów elektrycznych. Podłogi, krzesła, blaty i opakowania mogą tworzyć ładunki elektrostatyczne, które po uwolnieniu do urządzenia elektronicznego zmieniają się w wyładowania elektrostatyczne.
W przypadku niewłaściwej kontroli, wyładowania statyczne mogą powodować nieprzyjemne wstrząsy dla pracowników, a także niewidoczne uszkodzenia podzespołów elektrycznych urządzeń wrażliwych na ładunki elektrostatyczne. Wyładowanie statyczne może powodować zwykle niewidoczne uszkodzenie sprzętu elektronicznego lub częściowe uszkodzenie czy osłabienie elementu powodujące późniejsze uszkodzenie.
Zapobieganie statycznym nagromadzeniom stało się zatem priorytetem dla projektantów budynków, zarządców obiektów i liderów produkcji. Coraz więcej branż jest podatnych na zakłócenia ze względu na zwiększone wykorzystanie technologii. Komputery są obecnie prawie we wszystkim, od tosterów po telewizory, od producentów poprzez logistykę, aż po centra obsługi telefonicznej – prawie każda branża ma skłonność do gromadzenia się statycznych ładunków i występowania wstrząsów w wyniku wyładowań.
W związku z powyższym rośnie popyt na rozwiązania antystatyczne dla zastosowań w środowiskach przemysłowych i handlowych.

Mata antystatyczna jest matą wykonaną z trwałego materiału np. gumy, pianki winylowej czy pianki poliuretanowej, który posiada właściwości: antystatyczne, czyli zdolność do usuwania ładunków z powierzchni maty.
Poniżej przedstawiono podział mat nazywanych potocznie matami antystatycznymi, jednak z uwagi na posiadaną rezystancję, którą się charakteryzują, pełniących zupełnie inne funkcję.

Rezystancja Ω	103 do 105	105 do 109	109 do 1012	>1013
Rodzaj	przewodzący	rozpraszający	antystatyczny	izolacyjny
Funkcja	Brak początkowego ładunku, zapewnia drogę jego odprowadzenia	Brak lub niski początkowy ładunek, zapobiega wyładowaniom.	Ładunki są usuwane.	Izolatory i podstawowe polimery, nie ESD.

Typoszereg mat antystatycznych obejmuje maty od przewodzących do izolacyjnych (zgodnie z wymaganiami normy IEC 61340-4-14).
Wśród nich za najbardziej skuteczne uznaje się maty antystatyczne jako środki zapobiegające problemom z ESD  i zabezpieczające przed elektrycznością statyczną dla wszystkich zastosowań. Poza tym są one jedynymi, które działają bez względu na typ noszonego obuwia.
Maty rozpraszające posiadają rezystancję w zakresie 10⁵ do 10⁹ Ω. Ładunki odprowadzane są do ziemi wolniej i w sposób bardziej kontrolowany niż w przypadku materiałów przewodzących. W celu osiągnięcia zabezpieczenia obszaru pracy zgodnego z normą IEC 61340-5-1 lub ANSI EOS/ESD 6.1, wszystkie przewodniki w środowisku pracy (w tym personel), muszą zostać uziemione do tego samego punktu uziemienia, tworząc równowagę pomiędzy wszystkimi elementami a użytkownikami.

Maty antystatyczne – rodzaje

Najprostszy podział mat anstystatycznych ESD wynika z miejsc, w których są stosowane (rozkładane). I tak też wyróżniamy:

• maty antystatyczne podłogowe są to najczęściej produkty wykonane z gumy, pianki winylowej lub poliuretanowej, PVC zespolonego z pianką. Grubości takich mat wynoszą od 3 mm do 19 mm. Mogą one posiadać gotowe wymiary (dywaniki ESD), mogą zostać docięte pod wybrany wymiar z rolek o standardowych szerokościach, natomiast większe i/lub niestandardowe obszary są pokrywane matami modułowymi łączonymi ze sobą na zasadzie puzzli.
  Dodatkowo maty te mogą posiadać właściwości antyzmęczeniowe, dzięki którym zachowane zostają warunki ergonomii pracy, a produkty te określane są jako maty antyzmęczeniowe ESD.

Mata gumowa ESD	Dywanik ESD antyzmęczeniowy	Mata antystatyczna gumowa z rolki	Mata antyzmęczeniowa ESD	Puzzle ESD antyzmęczeniowe

• maty antystatyczne na stoły / blaty robocze, jak sama nazwa wskazuje, służą do pokrycia stołów warsztatowych i blatów, przy których pracuje człowiek lub umieszczony został na nich sprzęt. Występują one w gotowych wymiarach lub mogą być docinane z rolek o standardowych szerokościach. Ich grubości wynoszą od 2 mm do 6,4 mm.  Maty ESD na blaty robocze mogą być wykonane z pianek mikrokomórkowych lub gum o różnych właściwościach, np. odporności na środki chemiczne lub oleje. Najczęściej dostępna kolorystyka tych produktów to: czarny, szary, niebieski i zielony.

Mata antystatyczna na blat gumowa	Mata ESD stołowa pianka winylowa	Gumowa mata przewodząca	Mata ESD na stół PVC

Maty antystatyczne i akcesoria ESD

Aby zapewnić najwyższą ochronę pracownika oraz sprzętu, maty antystatyczne należy stosować w połączeniu ze specjalistycznymi akcesoriami ESD takimi, jak: opaski nadgarstkowe, uziemienia stopy, przewody uziemiające oraz wtyczki.

BEZPIECZNE MATY PODŁOGOWE ESD
W przypadku mat antystatycznych podłogowych, wybierz w pierwszej kolejności matę (1) dla swojego stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami dotyczącymi rezystancji (mierzonej w omach Ω). Operatorom zaleca się użycie dwóch uziemień stopy (2) wyposażonych w tabliczkę uziemiającą do stosowania w butach i pod stopą. Po wybraniu odpowiedniej maty podłogowej należy się upewnić, czy posiadamy odpowiedni kabel uziemiający  (3) do podłączenia wtyczki uziemiającej (4) do maty.

OCHRONA STOŁÓW ROBOCZYCH PRZED WYŁADOWANIAMI

W tym przypadku także należy wybrać matę dla swojego stołu roboczego (1) zgodnie z wymaganiami dotyczącymi rezystancji. Opaski nadgarstkowe ESD (2) zalecane są do uziemienia  użytkownika podczas pracy z elementami elektronicznymi. Opaski posiadają srebrne żyłki, które zapewniają przewodność elektryczną. Zostały one tak zaprojektowane, aby można je było przymocować do zwijanego przewodu spiralnego (3) i stosować w połączeniu z pasującą wtyczką (4). Wspólny przewód uziemiający (5) łączy wtyczkę z matą.

AKCESORIA ESD

2 – Uziemienie stopy	2 – Opaska nadgarstkowa ESD	3- Przewód uziemiający ESD	3 – Przewód spiralny ESD	4 – Wtyczka uziemiająca ESD	5 – Wspólny przewód uziemiający ESD
2 – Uziemienie stopy System uziemienia stopy, lekki i w pełni regulowany, dzięki czemu można go zastosować w każdym rodzaju obuwia roboczego. Zaleca się stosowanie 2 szt. uziemienia stopy w celu zachowania bezpieczeństwa ESD.
2 – Opaska nadgarstkowa ESD Elastyczna i regulowana opaska nadgarstkowa o wzorze szydełkowym. Posiada wplecione srebrne włókna, które przewodzą ładunki elektryczne oraz są bezpieczne i wygodne dla skóry. Służy do połączenia z przewodem spiralnym za pomocą męskiego zatrzasku 10 mm. Spełnia wymagania normy IEC61340-5-1.
3- Przewód uziemiający ESD Służy do połączenia maty z wtyczką ESD. Pasuje do zatrzasków 10 mm. Został wyposażony w wewnętrzny rezystor 1 MΩ celem usunięcia ładunków elektrycznych.
3 – Przewód spiralny ESD Przewód spiralny do połączenia opaski nadgarstkowej z matą antystatyczną na blat roboczy. Wykonany został z polietylenu i posiada funkcję zapobiegającą plątaniu się. Posiada także wbudowany rezystor o oporności 1 MΩ zapewniający bezpieczeństwo użytkownika. Podłączanie za pomocą dwóch zatrzasków 10 mm. Długość przewodu to 1,8 m.
4 – Wtyczka uziemiająca ESD Standardowa wtyczka do odprowadzenia ładunków elektrycznych, idealna jako punkt uziemiający mat stołowych i podłogowych oraz użytkowników. Posiada bezpieczną konstrukcję w postaci trzpieni zasilających wykonanych z tworzywa sztucznego, a uziemiających z metalu. Nie posiada rezystora, który jest zintegrowany z przewodem uziemiającym.
5 – Wspólny przewód uziemiający ESD Służy do połączenia przewodu spiralnego oraz maty z wtyczką. Posiada zatrzask żeński 10 mm na jednym z końców do połączenia z zatrzaskiem męskim 10 mm umieszczonym na wtyczce i macie. Dodatkowo wyposażony został w gniazdo bananowe 4 mm do podłączenia przewodu spiralnego użytkownika. Jego długość to 4,5 m.